تغییرات عملکرد دانه و موسیلاژ شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) در پاسخ به محلول‎پاشی متانول به عنوان یک محرک‎زیستی

مقدمه: شنبلیله گیاه دارویی ارزشمندی است که مصرف دانه‎های آن در صنایع داروسازی برای تولید موسیلاژ (گالاکتومانان) و تریگونلین به لحاظ اقتصادی اهمیت زیادی دارد. محلول‎پاشی متانول به عنوان یک محرک‎زیستی بر روی گیاهان سه کربنه (C3) مانند شنبلیله می‎تواند باعث افزایش تثبیت CO2 و کاهش تنفس نوری ‎شود که در نتیجه ماده خشک بیشتری در این گیاهان تولید خواهد شد. هدف: ارزیابی تغییرات عملکرد دانه و موسیلاژ شنبلیله در پاسخ به محلول‎پاشی غلظت‌های مختلف متانول بود. روش بررسی: این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد ‌دانشگاهی واقع در کرج در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 5 تیمار محلول‎پاشی و 3 تکرار طی دو سال زراعی اجرا شد. محلول‎پاشی در طول فصل رشد طی سه نوبت با فواصل زمانی 12 روز یک‎بار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار شاهد (محلول‎پاشی با آب مقطر بدون کاربرد متانول) و محلول‎پاشی آبی 4 غلظت مختلف متانول (شامل 10، 20، 30 و 40 درصد حجمی) بود. نتایج: محلول‎پاشی غلظت‎های مختلف متانول تأثیر معنی‎داری بر تعداد ساقه فرعی بوته، تعداد برگ بوته، وزن خشک بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ دانه، خاکستر دانه، شاخص تورم دانه (01/0p ≤)، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه (05/0p ≤) گیاه داشت. نتیجه‎گیری: محلول‎پاشی متانول به عنوان یک محرک‎زیستی فعال و روشی نوین در تولید گیاهان دارویی موجب بهبود عملکرد دانه و موسیلاژ دانه شنبلیله شد. به طور کلی بیشترین مقادیر برای خصوصیات مورد ارزیابی در القای تیمار محلول‎پاشی با غلظت 40 درصد حجمی متانول حاصل شد.